نوین سلامت

 دلايل ناباروری در مردان و زنان چیست

دلايل مختلفي برای ناباروري مردان و زنان وجود مي​آورد. در اين شرايط متخصصان پس از 12 بار تکرار و تلاش براي بچه​دار شدن زوج، در صورت عدم نتيجه، اعلام مي​کنند که احتمال ناباروي آنها وجود دارد و آنها براي درمان بايد اقدام کنند.

دلايل ناباروری | تاباروری

برای درمان ناباروری با توجه به علت اصلی ناباروری، گزینه‌های متفاوتی وجود دارد. درمان‌ها معمولاً با روش‌هایی که ریسک تهاجمی کمتر دارد شروع می‌شود و در صورت نتیجه نگرفتن سایر روش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 علت های ناباروری در زوجین به شرح زیر می باشد

-برخی اوقات احتمال دارد که اسپرم  سالم نباشد و يا شکل مناسب براي باروري را نداشته باشد.

-گاهی اسپرم فعال و محرک وجود ندارد.

-ممکن است اسپرم در مسير رسيدن به رحم از بين برود و يا اسپرم به تخمک نرسد.

-عوامل مناسب براي لقاح وجود نداشته باشد که در اين شرايط بايد فاکتورهاي مناسب در اسپرم و تخمک وجود داشته باشد.

-در برخي موارد ممکن است که تخمک سالم وجود نداشته باشد يا لوله​هاي رحمي اختلال داشته باشند و مانع رسيدن تخمک به اسپرم ​شوند.

-گاهي محيط مناسب براي لقاح وجود ندارد و رحم شرايط لازم را براي باروري را ندارد.

در چه شرايطی بايد براي درمان اقدام کرد؟

در صورتي که  بيضه دچار عفونت ناشي از جراحي شده باشد و يا ضربه خورده باشد و رويش موها در بدن مرد به صورت نرمال و طبيعي نباشد.

 مرداني  که دچار کوتاهي يا بلندي قد مفرط هستند.

افرادي که سابقه ناباروري در خانواده آنها وجود دارد.

خانم هایی که سابقه جراحي در ناحيه شکم داشته اند و خانم هایی سابقه چسبندگي رحم دارند نيز در اين گروه​اند.

در صورتي که سن خانم از مرز 35 گذشته باشد يا سن زوج به طور کلي بالا باشد.

دلايل ناباروري در دنياي مدرن

سن زوج مهم‌ترين فاکتور    

يکي از مهم‌ترين دلایل سن زوج است. ميزان باروري زنان در زير 25 سال بيش از 80 درصد و در زناني که از مرز 35 سالگي گذشته‌اند به کمتر از 50 درصد مي​رسد. زیرا احتمال محدود شدن تعداد تخمک​ها در این سن وجود دارد؛ و این عامل مي​تواند موجب کاهش باروري و افزايش خطر ناهنجاري​هاي مادرزادي در جنين و نوزاد شود.

مردان بالای 35 سال شانس باروري کمتري در مقایسه با مردان زیر35 سال دارند و احتمال افزايش ناهنجاري​هاي کروموزومي در فرزندان آنها بيشتر است.

     
آلودگي​هاي محيطي  و صنعتي       

آلودگی های محيطي، صنعتي و هوا مي​تواند تاثير زيادي بر ناباروري مردان داشته باشد و موجب  کاهش ميزان اسپرم و ضعف آنها در باروري مي​شود.

چاقي و افزايش ناباروري در زنان

زنان چاق يا مبتلا به اضافه وزن در مقايسه با زناني که وزن طبيعي و استاندارد دارند، مدت زمان بيشتري را براي باردار شدن لازم دارند. اضافه وزن درمردان و زنان منجر به افزايش ميزان هورمون​ها در بدن آنها شده و اين هورمون​ها فرآيند باروري را تحت تاثير قرار مي​دهند. تجمع سلول​هاي چربي در بدن بر تنظيم تخمک​گذاري در زنان و همينطور بر توليد اسپرم در مردان اثرگذار است.

 
نقص عملکرد تخمدان در زنان          

يکي از شايع​ترين دلايل ناباروري نقص تخمک​گذاري در زنان است. استرس، تروما، افزايش يا کاهش وزن شديد، بي​اشتهايي يا اختلال در خوردن غذا، فعاليت​هاي ورزشي سخت از جمله عوامل تاثيرگذار در فعاليت تخمدان​ها است.  

                                               
کشیدن سیگار و دخانیات

کشیدن سیگار و دخانيات توان باروری را کاهش می دهد. کشيدن سيگار مي​تواند آسيب جدي به اسپرم​ها وارد کند و از طرفي با افت توانايي اسپرم​ها موجب بروز اختلال در باروري زوجين شود. علاوه بر این زنان سيگاري در سنين بالای 30 سال با هر سيگاري که مي​کشند احتمال بارداري خود را کم و کم​تر مي​کنند.

دلیل ناباروری

روش های درمان ناباروری

پس از انجام اقدامات تشخیصی، جمع آوری نتایج آزمایشات و بررسی های به عمل آمده و تشخیص علل ناباروری، متخصصین زنان و زایمان، آندرولوژیست و جنین شناس در یک جلسه نتایج بررسی های انجام شده بر روی زوج را تجزیه و تحلیل می کنند و روش های درمانی مؤثر را پیشنهاد می کنند.

تحریک تخمک گذاری توسط پروتکل های پیشرفته

تحريک تخمک گذاری نوعی درمان دارويي است که در خانم هایی که تخمک گذاری منظمی ندارند و یا دچار اختلال تخمک گذاری، تنبلي تخمدان یا بیماری پلی کیستیک تخمدان مي باشند، بکار برده می شود و به ‌منظور افزايش تعداد و کيفيت تخمک جهت افزايش شانس باروري انجام مي‌ شود. داروهايي مورد استفاده داروهاي محرک تخمک ‌گذاري ناميده مي‌شوند. پس از حصول تخمک یا تخمک های مناسب، به زوجین توصیه می شود كه در زمان های خاص و يك روز در ميان نزديكي نمايند.

تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI)

تلقیح داخل رحمی (IUI) عملی نسبتا ساده و بدون درد است که شامل قرار دادن اسپرم مرد درون رحم زن برای تسهیل باروری می‌باشد. لازمه انجام این روش اطمینان از وجود لوله های سالم خانم است.

هدف از  IUI ، افزایش تعداد اسپرم‌هایی است که به لوله‌های فالوپ محل باروری تخمک می‌رسند و به این ترتیب احتمال باروری را بالا می‌برند.

لقاح مصنوعی (IVF)

در روشIVF، پس از تحریک تخمدان ها و تخمک ‌گذاری، تخمک‌ها و اسپرم دریافت و لقاح در خارج از رحم انجام می شود و پس از تشکیل جنین در محیط آزمایشگاه، جنین به داخل رحم منتقل می شود.

از IVF معمولاً در مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله های رحمی و چسبندگی لگنی و یا تعداد کم و تحرک پایین اسپرم، استفاده می شود. همچنین در مواردی که سایر درمان های ساده تر از قبیل تحریک تخمک گذاری و یا عمل IUI ناموفق باشد، زوجین کاندید عملIVF می شوند.

میکرواینجکشن یا تزریق اسپرم داخل تخمک (ICSI)

در میکرواینجکشن با استفاده از روش هاى پيشرفته، یک اسپرم را به طور مستقیم داخل تخمک تزریق می نمایند و برای مدت معینی در دستگاه انکوباتور کشت داده تا به دنبال آن لقاح، تقسیم سلولی و تشکیل جنین صورت گیرد. این روش ‌در مواردی استفاده می شود كه اسپرم مرد از نظر تعداد، تحرك و يا شكل، كيفيت لازم را نداشته باشد و یا چندين مورد عمل IVF انجام شده باشد و به نتيجه نرسيده باشد.

بلوغ تخمک در آزمایشگاه (IVM)

سـندرم تخمدان پلي كيـستيک ، شايع ترين علـت عـدم تخمـك  گذاري زنان است كه هنـوز علت خاص و معيني براي آن شناسايي نشده است. يكي از مشكلات اين افراد عدم تخمك گذاري مزمن مي باشد.

یکی از روش های درماني جديدي، بــالغ ســازي تخمــك در شــرايط آزمايشگاهي(IVM) است.

در ايـن روش بـه جـاي تلاش در جهت رشد فوليكول ها در بدن تا 20-18 ميلي متر، با كمك سوزن مخصوص و با استفاده از سونوگرافي واژينال، تخمك هاي نابالغ به قطر10-2میلی متر تخليه شده، سـپس تخمـك هـاي نابالغ بدسـت آمـده در شرايط آزمايشگاه تـا مرحلـه بلـوغ كـشت و نگهـداري مي شوند.

در حقیقت روش IVM نیز مانند  IVFاست، یعنی تخمک‌ها جمع‌آوری و با اسپرم تلقیح داده شده و کشت می شوند تا جنین تشکیل گردد و عمل انتقال جنین به رحم انجام شود؛ اما تفاوت این دو روش در این است که عمل تخمک کشی در   IVMزمانی انجام می‌گیرد که تخمک‌ها هنوز بالغ نیستند.

انتقال جنین در مرحله بلاستوسیست

به طور معمول انتقال جنين در روش هاي کمک باروري دو روز بعد از گرفتن تخمک صورت مي گيرد در واقع زمانی است که به طور طبيعي تخمک پس از لقاح به رحم مي رسد و شرايط محيطي مناسبي براي بقاي جنين در رحم وجود دارد. اما در شرایطی با توجه به تعداد تخمک های لقاح یافته، شرایط و سابقه بیمار و صلاحدید متخصص جنین شناسی، به منظور انتخاب جنین بهتر با رشد و کیفیت مناسب و بهبود کیفیت لانه گزینی جنین، کشت جنین ها و انتقال آن ها را تا روز سوم می توان ادامه داد.

انتقال نطفه بارور شده داخل لوله رحم (ZIFT)

انتقال سلول تخم به درون لوله های رحمی  يکی از روش های کمک باروری است که تركيبي‌ از IVF و GIFT مي‌باشد. بيماران‌ مشابه‌ IVF آماده‌ شده‌، تخمك ها جمع‌آوري‌ می شود، در آزمايشگاه‌ لقاح‌ صورت‌ مي‌گيرد و جنین ها تشکیل می شوند؛ اما در مرحله انتقال، پس از انتخاب جنین ها بسته به کيفيت جنين‌ها، شرايط رحم و سن خانم، تعداد مناسبی از آن‌ها بنا به صلاحدید پزشک، با کمک لاپاراسکوپی در لوله های رحم قرار داده می شود.

هچینگ آزمایشگاهی جنین

 تخمک، از زمان آزاد شدن از تخمدان، پس از باروری و تشکیل جنین تا مرحله لانه گزینی جنین در جداره رحم توسط یک لایه نرم بیرونی به نام زونا پلوسیدا محافظت می شود، یعنی پس از وارد شدن یک اسپرم به تخمک، مانع ورود اسپرم های بعدی می شود و پس از مرحله لقاح، یکی از عوامل هدایت جنین از لوله رحم به سمت رحم است که مانع جداشدن سلول های جنین از یکدیگر می شود.

اما جنین قبل از نفوذ به دیواره رحم باید از داخل این پوسته، خود را خارج نماید. در واقع جنین پس از رسیدن به حفره رحم در روز پنجم پس از لقاح، به طور طبیعی این لایه نازک شده و به کمک آنزیم هایی که از جنین و دیواره رحم ترشح می شوند پاره می شود. به این فرآیند پاره شدن، هچینگ گفته می شود که باعث به وجود آمدن امکان چسبیدن جنین و نفوذ آن به داخل دیواره رحم می شود که نتیجه این امر بارداری است. اگر مرحله هچینگ انجام نگیرد، بارداری رخ نمی‌دهد.

عواملی همچون افزایش سن زنان، سطح FSH بالا در خون مادر و شرایطی که محیط کشت به آن اعمال می کند، باعث مقاوم تر و نفوذ ناپذیرتر شدن پوسته می شود در نتیجه شانس لانه گزینی و حاملگی را کاهش می دهد. در این موارد، با استفاده از لیزر هچینگ، جنین توسط ایجاد یک شکاف یا سوراخ کوچک از این پوسته خارج می شود که باعث تسهیل لایه گزینی و در نتیجه افزایش شانس بارداری می‌شود. 

جراحی

 در مواردی که لوله‌های رحم مسدود شده باشد یا زن دچار عارضه‌های آندومتریوز، فیبروئید، مشکلات آناتومیک اندام‌های تناسلی یا کیست تخمدان می باشد، پزشک با عمل جراحی لاپاراسکوپی یا یک عمل وسیع شکمی می‌تواند مشکل باروری را دقیق‌تر تشخیص داده و همچنین مشکل را هنگام عمل با باز کردن لولۀ رحم یا با خارج کردن بافت برطرف کند.

دکتر متخصص زنان و بیماریهایی زنان نوین سلامت